Kaartjes van betekenis
Wat vind jij van hulpmiddelen zoals aangeboden?
Ik vind het een goed hulpmiddel om makkelijk en laagdrempelig in gesprek te gaan over deze onderwerpen. Ik denk dat dit in verschillende situaties goed van pas kan komen
Zou jij hier privé en/of als toekomstig professional gebruik van willen maken?
Ik zou hier persoonlijk denk ik geen/weinig gebruik van maken. Ik heb bij zulke kaarten al vaak het idee dat een gesprek wordt geforceerd, waardoor het minder oprecht wordt. Ook al kan het wellicht hele goede gesprekken opleveren. Het idee dat het ‘geforceerd’ wordt houdt me al een beetje tegen.
Vergankelijkheid dag
Welke plek zou je willen bezoeken?
Woorden van verlies en troost
UTRECHT – Op zondag 22 september vindt van 14 tot 16 uur de schrijfworkshop Woorden van verlies en troost plaats in De Wilg in Utrecht. De workshop wordt aangeboden door Stichting Tröst. ‘Daar zijn geen woorden voor’, hoor je vaak mensen zeggen als ze het over verlies hebben. En het is waar. Als een geliefde sterft, is het vaak moeilijk de juiste woorden te vinden. In deze workshop gaan we via intuïtief schrijven op zoek naar woorden om op een mooie manier aan hem of aan haar te denken. Schrijven kan helend zijn en troost bieden. Juist in een periode van rouw kan het een steuntje in de rug geven. Je hoeft geen schrijfervaring te hebben om mee te doen.
Wat vindt je belangrijk op deze dag?
Ik vind het belangrijk om op deze dag stil te staan bij het heden en te waarderen waar ik dankbaar voor ben. Daarnaast wil ik mooi om bewust te worden van het leven wat bij is gegeven en dankbaar te zijn voor de mensen om me heen.
Wat zou deze dag kunnen betekenen voor de maatschappij?
Een Vergankelijkheid dag kan de samenleving bewuster maken van wat écht belangrijk is. Mensen zouden meer aandacht hebben voor het hier en nu, meer waardering tonen voor elkaar en zich minder richten op materialisme. Het kan leiden tot meer compassie, verbondenheid en een focus op duurzame keuzes, omdat we beseffen dat alles tijdelijk is.
Euthanasie bij dementie
Waardoor kan er geen euthanasie worden verleend aan Annemarie in dit artikel?
Euthanasie kan niet worden verleend omdat Annemarie niet aantoonbaar ondraaglijk lijdt, wat een wettelijke voorwaarde is voor euthanasie. Hoewel haar kinderen vinden dat haar situatie onmenselijk is, wordt haar lijden door artsen niet als voldoende aangetoond beschouwd om euthanasie te rechtvaardige.
Welke optie zijn we vergeten volgens lector Michael Echteld?
Volgens Michael Echteld is een natuurlijke dood een optie die vergeten is. Hij benadrukt dat artsen vaak focussen op behandelingen zoals het toedienen van vocht en voeding, wat kan leiden tot een verlenging van een situatie die mogelijk niet gewenst is. Hij suggereert dat het stoppen van levensverlengende medische handelingen kan bijdragen aan een waardiger levenseinde.
Wat zou jij (anders) doen of betekenen voor Annemarie en haar familie als professional?
Als professional zou ik:
Eerder het gesprek voeren over wensen en mogelijkheden: Tijdens Annemaries opname in het verpleeghuis had er een diepgaand gesprek moeten plaatsvinden over haar euthanasiewens en hoe die in de praktijk kon worden gebracht, zodat haar familie voorbereid was.
Betere begeleiding bieden: Ik zou de familie intensiever begeleiden, uitleggen waarom bepaalde beslissingen worden genomen en ondersteunen bij hun rouw en emoties.
Vind jij dat euthanasie kan en mag bij dementie?
Als persoon:
Ik vind dat euthanasie bij dementie mogelijk moet zijn, mits er een duidelijke wilsverklaring is opgesteld in een vroeg stadium, waarin de patiënt ondubbelzinnig aangeeft wanneer en onder welke omstandigheden euthanasie gewenst is. Dit respecteert autonomie.
Als professional:
Het is complex. De uitdaging ligt in het beoordelen van ondraaglijk lijden bij iemand die dit niet meer kan uiten. Heldere protocollen en meer scholing voor zorgverleners zijn nodig om deze situaties zorgvuldig te beoordelen.
Voor de dementerende oudere met een euthanasiewens:
De wens moet op tijd besproken worden, zodat er geen onduidelijkheid ontstaat in de laatste fase. Een vast aanspreekpunt (zoals een casemanager) kan helpen om deze wens levend te houden en realistisch te maken.
Voor de familie:
Familieleden moeten beter begeleid worden in hun worsteling tussen wat ze denken dat de patiënt wil en hun eigen gevoelens van verlies en verdriet. Het is belangrijk dat ze zich gehoord voelen, ook als euthanasie niet mogelijk blijkt.
Zingeving van ouderen
Wat helpt de ouderen uit het artikel om regie te blijven voeren en zingeving te ervaren?
Regie in eigen handen houden, er nog toe doen
Presentatie opdrachten
Bedenk voor elk van onderstaande doelgroepen zo veel mogelijk zingevingsvraagstukken.
Hier zijn mogelijke zingevingsvragen, afgestemd op verschillende levensfasen en daarmee verbonden uitdagingen, doelen en reflecties:
15-25 jaar (jongvolwassenen):
- Wie wil ik zijn?
- Welke rol spelen mijn vrienden, familie en relaties in mijn leven?
- Hoe geef ik betekenis aan mijn studie of werk?
- Wat zijn mijn diepste dromen, en hoe kan ik deze realiseren?
- Hoe ga ik om met onzekerheden en twijfels over de toekomst?
25-40 jaar (jonge werkenden en ouders):
- Wat is voor mij echt belangrijk in werk en privéleven?
- Hoe combineer ik mijn ambities met mijn verantwoordelijkheid voor anderen?
- Hoe houd ik balans tussen werk en privé?
40-55 jaar (middelbare leeftijd):
- Hoe kan ik de dingen die ik heb bereikt waarderen en verder ontwikkelen?
- Wat is mijn rol in mijn gezin, mijn werk, en mijn gemeenschap?
- Hoe ga ik om met uitdagingen, zoals werkdruk, mantelzorg of een veranderend lichaam?
- Wat laat ik achter voor de volgende generatie?
- Wat betekent het om echt vervulling te ervaren?
55-70 jaar (prille senioren):
- Hoe geef ik zin aan de tijd die ik nu vrij(er) heb?
- Wat betekent het ouder worden voor mijn identiteit?
- Hoe kan ik mijn wijsheid en ervaring delen met jongere generaties?
- Hoe blijf ik verbonden met mensen die belangrijk voor me zijn?
- Hoe kan ik vrede sluiten met onafgemaakte zaken in mijn leven?
70-85 jaar (actieve senioren):
- Wat geeft mijn dagen kleur en betekenis?
- Hoe kan ik omgaan met verlies, zoals gezondheid, mobiliteit of dierbaren?
- Wat geeft mij kracht en inspiratie om het leven te blijven omarmen?
- Hoe blijf ik een bijdrage leveren, zelfs in kleinere rollen?
- Wat betekent het om tevreden terug te kijken op mijn leven?
85-100 jaar (hoge ouderdom):
- Wat betekent het om los te laten wat niet meer gaat, en toch zingeving te vinden?
- Hoe kan ik het leven blijven waarderen, ondanks fysieke of mentale uitdagingen?
- Wat wil ik nalaten, zowel tastbaar als in herinneringen?
- Hoe kan ik vrede vinden met de naderende eindigheid van het leven?
- Wat betekent voor mij een goede afsluiting van mijn levensverhaal?
Levenseindigheid bespreekbaar?
Praat je weleens over de ‘eindigheid’ van het leven?
Nee eigenlijk vrij weinig.
Cremeren of begraven?
Nu denk ik begraven. Ik ben zelf gelovig opgevoed en heb daarin meegekregen dat dit ‘de juiste manier’ is. Daarnaast vind ik het ook mooi dat ik nog een plekje heb op de wereld waar nabestaande heen kunnen om mij te ‘bezoeken’.
Wilsverklaring ja of nee?
Heb ik momenteel niet, maar wil ik na deze les misschien wel gaan opstellen, zodat nabestaanden weten hoe ik het einde inzie en hoer ik hierin sta. Hierdoor hoeven zij deze keuzes niet meer voor mij te maken
Testament (nu/toekomst) ja of nee?
Nu hoeft dit voor mij nog niet perse opgesteld te worden. Op het gebied van vermogen valt er momenteel nog weinig te verdelen, want er is nog niet veel. In de toekomst vind ik het belangrijk om het op te stellen, zodra ik een man en/of kinderen heb.
Ken jij mensen met een wilsverklaring
Ja, mijn ouders
Weet jij hoe ‘de laatste wil’ van een belangrijke naaste eruit ziet?
Ja, van mijn ouders
Zou jij deze onderwerpen meer willen bespreken (met je omgeving)? Zo ja, wat heb je hiervoor nodig?
Van mijn ouders weet ik het al. Daarnaast zou ik nu niemand weten waarmee ik dit direct zou willen bespreken. Ik hoop dat vrienden van mij het bijvoorbeeld wel met hun ouders delen, maar dit hoef ik voor mij niet met hen te bespreken.
Euthanasie
Wat vind jij van euthanasie?
Ik vind euthanasie een mooi middel in Nederland dat iemand kan helpen op een mooie manier uit het leven te stappen. Daarnaast vind ik dat hier zorgvuldig mee om gegaan moet worden om misbruik te voorkomen. De regels in Nederland omtrent euthanasie zijn vrij streng, maar ik denk dat dat de veiligheid wel waarborgt.
Wat vind jij van het opstellen van een wilsverklaring?
Het opstellen van een wilsverklaring is belangrijk omdat het iemand de mogelijkheid biedt om zijn of haar wensen over medische behandeling en het levenseinde vast te leggen, vooral als diegene niet meer in staat is om zelf beslissingen te nemen. Het helpt ook om de familie en zorgverleners te ontlasten, omdat er dan duidelijkheid is over wat er gewild is.
Vind jij dat het Wetsvoorstel Voltooid leven D66 zou moeten komen?
Ja, ik vind dat het Wetsvoorstel Voltooid Leven van D66 een belangrijk debat aansnijdt. Mensen zouden moeten kunnen beslissen wanneer hun leven ‘voltooid’ is, vooral als ze zich uitgeput voelen door langdurig lijden en geen uitzicht hebben op verbetering. Het is belangrijk dat dit binnen duidelijke kaders gebeurt, zodat het recht op een waardig levenseinde wordt gerespecteerd.
Moet euthanasie wel/niet mogelijk zijn bij dementie?
Dit vind ik een lastig vraagstuk. Het hangt hierbij denk ik echt af van de situatie. Het hangt denk ik samen met veel verschillende aspecten. Heeft deze persoon bijv. in een wilsverklaring aangegeven in deze situatie euthanasie te plegen? Is de persoon nog bewust van deze keuze? In welke mate leeft de persoon nog vredig?
Wat zegt deze terugkerende discussie over onze samenleving?
Ik denk dat deze discussie vooral aangeeft dat mensen veel geven om vrijheid in keuzes die zij maken en niet beperkt willen worden hierin. Terwijl een ander deel juist aangeeft dat deze beperking juist nodig is om de veiligheid te waarborgen.
Zou dit debat en het ‘Voltooid levensgevoel’ ook in de blue zones bestaan?
Ik denk zeker dat deze discussie daar ook bestaat, maar misschien wel mogelijk in andere mate. Hier leven mensen vaak langer gezond en gelukkig, waardoor de discussie denk ik minder nodig is.
Hoe zou jij de regie willen voeren over jou levenseinde?
Ik zou willen dat ik de regie heb over mijn eigen levenseinde door middel van een wilsverklaring. Als ik ooit in een situatie terechtkom waarin mijn kwaliteit van leven ernstig afneemt en ik geen uitzicht heb op verbetering, zou ik willen dat euthanasie een optie is.